Олунньу 13-с күнүттэн, Төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнүгэр сөп түбэһиннэрэн, «Бэс чагда» оҕону чэбдигирдэр кииҥҥэ 15 улуустан 110 оҕо мустан «Күн оһуохайа» өрөспүүбүлүкэтээҕи телевизионнай күрэс саҕаламмыта. 

Күрэс сүрүн сыалынан оҕо төрөөбүт тылын, сахабыт тапталлаах үҥкүүтүн оһуохайы сайыннарыы уонна эдэр көлүөнэҕэ тарҕатыы буолар. «Күн оһуохайа» бырайыагы CӨ бырабыытылыспатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Сергей Местников көҕүлээн, СӨ үөрэххэ уонна наукаҕа, СӨ култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга министиэристибэлэрэ уонна «Саха» НКИХ тэрийэн ыыттылар.  Бырайыак ааптара Үөһээ Бүлүүтээҕи “Олонхо оскуолатын” салайааччыта Сахаайта Мойтохонова буолар.  

«Телевизионнай күрэх өрөспүүбүлүкэ араас улуустарыттан оһуохайы биһириир, уу-сахалыы саҥарар, төрүт норуотун кутун-сүрүн илдьэ сылдьар айар дьоҕурдаах оҕолору муспута кэрэхсэбиллээх. Оҕолор чахчы  бииртэн-биир ураты, бэйэлэрин улуустарын, түөлбэлэрин оһуохайын толорон көрдөрдүлэр. Манна, биллэн турар, кинилэр салайааччыларын, уһуйааччыларын өҥөлөрө улахан суолталаах. Кэнэҕэски көлүөнэ оһуохай нөҥүө төрөөбүт тылын, норуот култууратын, төрүт үгэстэрин ытыктыырга, харыстыырга үөрэнэр, бу биһиги сахабыт тыла салгыы сайдарыгар, симэлийэн сүппэтигэр төһүү суолталаах», - диэн СӨ култууратын уонна духуобунай сайдыытын министирин бастакы суолбуччааччыта Афанасий Ноев бэлиэтиир. 

Күн оһуохайа телевизионнай күрэскэ Таатта, Уус Алдан, Ньурба, Амма, Үөһээ Бүлүү, Ленскэй, Горнай, Мэҥэ Хаҥалас, Сунтаар, Мирнэй, Хаҥалас, Бүлүү, Кэбээйи улуустарыттан уонна Дьокуускай куораттан 45 оҕо  кыттар быраабы анал хамыыһыйа көрүүтүнэн ылбыттара. Оттон уһуйааччыларга методическэй үлэҕэ эмиэ күрэс биллэриллэн, сүүмэрдээһини ааспыт  5 бастыҥ уһуйааччы биэс бөлөххө арахсан  үлэлээтилэр.

Икки нэдиэлэ устата араас маастар кылаастар, истиҥ көрсүһүүлэр буоллулар. Ол курдук, оҕолору өрөспүүбүлүкэ Дархан оһуохайдьыттара Людмила Ефимова,  Валентина Семенова, Мария Бассанова – Оһуохай Маарыйа, Саргылана Васильева, Марта Николаева, Семен Черноградскай уонна Хаҥаластан идэтийбит уһуйааччы Василиса Романова хоһуйуу хайдах буолуохтааҕын, тылы сатаан саамылаан туттууга бэйэлэрин көрүүлэрин, сүбэлэрин биэрдилэр. Эдэр кэскиллээх оһуохайдьыттар Денис Оконешников, Анастасия Алексеева, Мичилийэ Павлова, ХИФУ уонна култуура кэллиэһин устудьуоннара кэлэн ыччаттар хайдах оһуохайга кытталларын, оҕо саастан эрчиллэн оһуохайы өрө туппуттарын туһунан сэһэргээтилэр. Сергей Зверев-Кыыл Уола аатынан үҥкүү тыйаатырын артыыстара Дмитрий Артемьев, Василина Шарина, Александр Карманов оҕолорго хотугу норуоттар үҥкүүлэрин, Амма, Таатта оһуохайдарын хамсаныыларын, үҥкүүһүт хайдах тутта-хапта сылдьыахтааҕын туһунан кэпсээтилэр, үөрэттилэр. 

«Күн оһуохайа» телевизионнай күрэс биэс түһүмэҕинэн ыытылынна. Оҕолор бу түһүмэхтэри ааһан түмүккэ биир кыайыылаах тахсар. Бастыҥнартан бастыҥнарын быһаарар олус ыарахан буолла. Ол курдук, бастакы түһүмэххэ оҕолор бэйэлэрэ эрдэ бэлэмнэнэн кэлбит оһуохайдарын эппиттэрэ, 45 оҕоттон 30 оҕо салҕыы бырайыакка хаалбыта. Иккис түһүмэххэ, дьыл кэмин утары хоһуйууга, уһуйааччылар талбыт тиэмэлэринэн хас биирдии бөлөх кыттааччыта утары хоһуйан көрдөрбүтэ. Түмүккэ 15 оҕо хаалбыта. Үһүс түһүмэххэ саха култууратыгар, фольклоругар, ырыатыгар-тойугар, олоҕор-дьаһаҕар анаммыт тиэмэлэр бэриллибиттэрэ. Бу сырыыга оҕо бэйэтэ сорудаҕы талан ылан хоһуйан көрдөрбүтэ. «Күн оһуохайа» күрэс төрдүс түһүмэҕэр уһуйааччылар быһаарыыларынан  10 оҕо ааспыта, ол эбэтэр хас биирдии уһуйааччыга 2-лии оҕо. Үһүс түһүмэх кэннэ оҕолор тутатына сэрэбиэй быраҕан ханнык сорудах түбэһэрин быһаарсыбыттара, уонна оҕо талбыт ойуутунунан, уһуйааҥҥа ылбыт сатабылын туһанан, бэйэтэ оһуохай тыла суруйан, бэлэмнэнэн дьүүллүүр сүбэ иннигэр 3 мүнүүтэ устата толоруохтааҕа. Күннээх оһуохай түмүктүүр бэһис түһүмэҕэр кимнээх киирбиттэрэ уонна күрэс кыайыылааҕа олунньу 25 күнүгэр «Саха» НКИХ телевидениетигэр быһа эфиргэ биллэрилиннэ. Бу түмүктүүр түһүмэххэ дьүүллүүр сүбэ быһаарыытынан биэс бастыҥ кыттааччы талыллан, оҕолор уһуйааччыларын кытта бэлэмнэммит оһуохайдарын таһаардылар уонна дьүүллүүр сүбэ быһаарыытынан кыайыылаах быһаарылынна.

«Күн оһуохайа» өрөспүүбүлүкэтээҕи телевизионнай күрэс муҥутуур кыайыылааҕынан Алиса Иванова (Үөһээ Бүлүү) ааттанна, киниэхэ 100 тыһ. солк. туттарылынна. Кыайыылаах уһуйааччыта Евдокия Захароваҕа Саха телевидениетигэр анал биэриигэ уһулларыгар сертификат бэрилиннэ. 

Көрөөччүлэр СМС куоластарынан «Көрөөччү биһирэбилэ» анал аат Сунтаартан сылдьар Юра Борисовка (уһуйааччы Марианна Хобусарова) иҥэрилиннэ, киниэхэ 50 тыһ. солкуобайдаах сертификат туттарылынна. Үһүс миэстэҕэ тиксибит – 20 тыһ., төрдүс уонна бэһис миэстэлээхтэр – 15-тии тыһ. солкуобай кээмэйдээх бириистэри туттулар. 
Көстөөх сиртэн иһиллэр Күн Оһуохайа ыраахха диэритин дьиэрэйэ турдун...